Żywienie i suplementacja w triathlonie

Kluczowym momentem było historyczne osiągnięcie Roberta Karasia, który wygrał zawody na potrójnym dystansie Ironman „Triple Ultra Triathlon” w niemieckim Lensahn, gdzie na dystansie 11,4 km pływania, 540 km jazdy na rowerze i 126,6 km biegu pobił rekord świata o 59 minut, ustanawiając nowy: 30 godzin 48 minut i 57 sekund. Warto zaznaczyć, że Robert jest również rekordzistą świata na podwójnym dystansie Ironmana, a także Mistrzem Polski 2014 na dystansie Ironman.

Dzięki swoim osiągnieciom Robert pojawił się wielokrotnie w mediach, cała Polska usłyszała o jego osobie, a na usta wszystkich trafił właśnie triathlon.

Czym jest ten sport, jakie rodzaje dystansów wyróżniamy?

Zawody rozpoczynają się pływaniem na otwartym akwenie, późnej w strefie zmian zawodnicy przebierają się i ruszają na etap rowerowy, w kolejnej strefie zmian rozpoczyna się ostatni etap – bieg. Strefy zmian są obszarem, w których zawodnicy zmieniają ubrania i sprzęt po etapie pływackim (T1) i po etapie rowerowym (T2). Czas przebywania w strefach jest wliczany do czasu pełnego wyścigu. Umiejętność szybkich i efektywnych zmian jest również elementem treningu triathlonistów. Pierwsze zawody triathlonowe odbyły się 25 września 1974 roku w San Diego na dystansie 457,2 m pływania, 8047 km jazdy na rowerze i 9,656 km biegu. W 2000 r. triathlon trafił jako dyscyplina olimpijska na igrzyska w Sydney, rozegrano je na dystansie 1,5 km/40 km/10 km.

Pierwsze zawody triathlonowe w Polsce odbyły się w Poznaniu na jeziorze Kiekrz 14 lipca 1984 r. na dystansie 1,5 km/50 km/20 km.

Triathlon rozgrywa się na różnych dystansach, najpopularniejsze z nich to:

• dystans olimpijski – 1,5 km pływania/40 km jazdy na rowerze/5 km biegu,
• International Triathlon Union (ITU): 4 km pływania/130 km jazdy na rowerze/30 km biegu,
• 1/4 Ironman: 0,95 km pływania/45 km jazdy na rowerze/10,55 km biegu,
• 1/2 Ironman (Ironman 70,3): 1,9 km pływania/90 km jazdy na rowerze/21,1 km biegu,
• Ironman: 3,8 km pływania/180 km jazdy na rowerze/42 km biegu.

Mistrzostwa Świata Ironman odbywają się corocznie w październiku w hawajskiej miejscowości Kona, na wyspie Big Island. W tym roku w zawodach wystartowało około 2500 osób z 82 krajów, w tym 27 Polaków. Średnia wieku zawodników to 43 lata, a najstarszy z nich Japończyk miał 85 lat.

Triathlon jest sportem indywidualnym, w większości przypadków zakazana jest pomoc wolontariuszy dostarczających np. pożywienie na trasie. Wyjątek stanowią niektóre zawody ultra. W przeciwieństwie do klasycznego kolarstwa szosowego w triathlonie zabronione są taktyki zespołowe, czyli np. jazda w tunelu aerodynamicznym wytwarzanym przez zawodnika przed nami, tzw. drafting, stąd zazwyczaj wymagany jest niezbędny odstęp między zawodnikami.

Za wszelkie złamania regulaminu naliczane są kary czasowe. Każde z zawodów cechują się własnym regulaminem i zasadami dla poszczególnych etapów.

Charakterystyka i fizjologia wysiłku

Czas pracy fizycznej podczas trwania zawodów determinuje triathlon jako sport wytrzymałościowy. Biorąc za przykład triathlon na dystansie Ironman 70,3, który jest najbardziej popularny, czas trwania wyścigu wynosi od ok. 4 do 8 godzin, w zależności od stanu wytrenowania zawodników. Przy takim dystansie i wysiłkach trwających dłużej żywienie odgrywa kluczową rolę. W krótszych dystansach można „uciec” od popełnionych błędów żywieniowych. Jeśli jednak zapytalibyście większość zawodników, co wykluczyło ich z zawodów, najczęściej będą to właśnie problemy żywieniowe i kontuzje. Podczas zawodów zdecydowanie najwięcej czasu spędza się na rowerze, ten odcinek można uznać za najważniejszą składową ostatecznego wyniku. Na tym etapie organizm korzysta głównie z węglowodanów i tkanki tłuszczowej jako źródeł energetycznych na drodze przemian tlenowych. Pozostałe etapy, pływanie i bieganie, ze względu na swój charakter i specyfikę wykluczają lub utrudniają nam odżywianie w czasie zawodów. Dlatego odcinek kolarski uznaje się za kluczowy w kontekście uzupełnienia strat energetycznych powstałych na etapie pływackim i „zbudowanie zapasów” na etap biegowy.

Podstawowe składniki odżywcze i ich rola w wysiłku

Trzy najczęściej popełniane błędy żywieniowe podczas zawodów to:

• brak „paliwa”, dojście do „ściany”, brak możliwości utrzymania odpowiedniej intensywności wysiłku na ostatnim etapie zawodów,
• postępujące odwodnienie ograniczające...