Opony - to trzeba wiedzieć

Średnica opony

Ponieważ najpopularniejsze typy rowerów to: rowery górskie, szosowe, trekkingowe i BMX proponujemy stosować się do następującego uproszczenia: pomijając inne rzadziej spotykane rozmiary kół i opon można przyjąć, że według normy ETRTO są cztery główne rozmiary opon. Opony do rowerów górskich - 26”, opony do rowerów typu MTB, DH i DJ - 24”, opony do BMX’ów - 20” oraz opony 700C pasujące do obręczy rowerów trekkingowych i szosowych. Jednakże trzeba pamiętać o tym, że w obrębie wymienionych typów zdarzają się opony i obręcze, które nie pasują do siebie. Niestety sprawdzić to można jedynie doświadczalnie, objawia się to kłopotami przy zakładaniu. Opona może być względem obręczy zbyt ciasna lub wręcz przeciwnie. Poniżej w tabeli podajemy porównawcze zestawienie używanych oznaczeń.

Wielkość opony

Dobierając opony bardzo ważny jest dobór jej szerokości i wysokości. Pierwszy aspekt to wielkość opony, jaką można zamontować do danej ramy. Szczególnie w ciasnych ramach rowerów szosowych odgrywa to bardzo istotną rolę. Należy przyjąć, że opony większe niż 25-622 (czyli 700 x 25C) mogą do nich nie pasować, gdyż mają zbyt dużą szerokość i (lub) wysokość. To samo dotyczy rowerów górskich i trekkingowych. Nie do każdego roweru górskiego można założyć opony szersze niż 2.3”. Bardzo rzadko do roweru trekkingowego uda się założyć opony 29”, czyli takie które pasują średnicą na koła 700C, lecz mają objętość opony podobną do MTB (np. 1.9” czy 2.1” i większą). W takich przypadkach na przeszkodzie najczęściej staje szerokość tylnego widelca i przednia przerzutka ograniczające możliwość stosowania szerokich opon. Drugi aspekt wynikający z szerokości opony to stosunek przyczepności do oporów toczenia. Na gładkie trasy XC warto zaryzykować, stosunkowo niekomfortowe i mniej przyczepne wąskie opony, które stawiają jednak mniejszy opór. Tylna może być węższa niż przednia. U zawodowców często można zauważyć zestawienie opon 1.5” z tyłu i 1.8” z przodu. W jeździe turystycznej, gdzie większa rolę odgrywa komfort i przyczepność warto pomyśleć o oponach szerszych. 1.95” – 2.1” to obecne standardy w rowerach górskich. Do ekstremalnych dziedzin sportu rowerowego stosuje się jeszcze szersze opony (2.3” – 3.0”). Generalnie - szersza opona jest zawsze bardziej komfortowa i odporniejsza na dobicie, lecz stawia większe opory toczenia i jest cięższa.

Budowa i technologie

Oprócz rysunku bieżnika (1) bardzo ważne jest to, do czego bieżnik został „przyklejony”, czyli oplot (ang. carcass) (2). To właśnie od niego zależy większość parametrów opony, takich jak opory toczenia, zdolność tłumienia nierówności czy odporność na przebicie. Określenia typu Pro, Kevlar, Profi, Comp, Sport itp. pozwalają uszeregować daną oponę w hierarchii producenta i tak naprawdę właśnie one mówią o jakości danej opony. Tkanina, z której zbudowane są ścianki opony ma określoną gramaturę, czyli grubość nici i gęstość splotu. Im cieńsza nić i gęstszy splot tym cieńsza i mocniejsza za razem ścianka. Określa się to symbolem TPI (thread per inch – ilość nici na cal). Opony górskie dla wyczynowców mają 127 TPI, wyczynowe opony szosowe liczbą TPI wielokrotnie przewyższają produkty MTB. Określenie Skin Wall (3) oznacza brak gumy bieżnika na bocznej ścianie opony. Takie rozwiązanie znacznie poprawia własności amortyzujące opony. Bez względu na ciśnienie wewnątrz opona lepiej absorbuje małe nierówności. Opony typu Gum (Rubber) Wall (4) są znacznie cięższe i mniej czułe na nierówności, ale odporniejsze na przebicie

Bieżnik

Na przyczepność w głównej mierze wpływ mają rysunek bieżnika i rodzaj gumy, z którego jest wykonany. Każdy producent ma swoich designerów, którzy projektują takie a nie inne rodzaje bieżników. Ich dobór jest sprawą bardzo indywidualną, uzależnioną od stylu jazdy, rodzaju nawierzchni, po których najczęściej się jeździ itd. Doświadczenie podpowiada, że agresywna jazda, głębokie wychylanie się w zakrętach na granicy utraty przyczepności wymaga opon o wysokich i twardych klockach po bokach bieżnika. Finezyjnej, technicznej, jeździe sprzyjają opony o niskim bieżniku wykonanym z miękkiej gumy.

Gęsto ustawione klocki znacznie poprawiają przyczepność na trasach suchych, lecz miękkich, np. leśnych ścieżkach. Ale taki rodzaj bieżnika w ogóle nie sprawdza się na mokrych i gliniastych szlakach górskich. Na błoto i glinę najlepsze są opony o rzadko rozstawionych i stosunkowo niskich klockach. Im gęściej ustawione klocki tym mniejsze opory toczenia. Rzadziej ustawione klocki zachowują się głośniej, co oznacza, że stwarzają większe opory toczenia.

Zupełnie inną klasą opon są tzw. semi slicki. Takie opony zaopatrzone są jedynie w szczątkowy, bardzo niski, często przypominający powierzchnię pilnika bieżnik po środku. Jedynie po bokach opony mają klasyczne klocki. Takie opony mają minimalne opory toczenia podczas jazdy na wprost, dlatego że koło toczy się wtedy na praktycznie pozbawionej bieżnika części opony. Dopiero podczas pokonywania zakrętu przy wychyleniu się na bok...